بیماری ام اس و علائم ظهور آن چیست؟

امروزه شناخت علائم بیماری ام اس برای تشخیص و درمان سریع آن بسیار مهم و غیرقابل انکار است. یافته‌های اخیر یک مطالعه انجمن ملی ام اس تخمین می‌زند دو الی سه میلیون نفر در سراسر جهان درگیر بیماری ام اس هستند. بیماری مولتیپل اسکلروزیس با نام اختصاری MS که اولین بار توسط یک متخصص مغز و اعصاب فرانسوی به نام ژان مارتین شارکو نام‌گذاری شد یک بیماری عصبی ناتوان کننده در سراسر جهان است. هم‌زمان با پیشرفت چشمگیر در علم پزشکی روند پیشرفت و علائم این بیماری مادام العمر مورد بررسی بیشتر قرار گرفت با این حال، محققان مطمئن نیستند که دقیقا چه چیزی باعث بیماری ام اس می‌شود.

بیماری ام اس می‌تواند علائم طاقت فرسایی داشته باشد و روند زندگی را مختل کند و عدم درمان این بیماری به پیشرفت و وخیم‌تر شدن آن کمک می‌کند. بر اساس آمار ثبت شده علائم بیماری ام اس که یک بیماری خود ایمن است، در زنان سه برابر بیشتر بوده که با توجه به علائم زود هنگام این بیماری می‌توان از شیوع آن جلوگیری کرد. در این مطلب سلامت سنتر بیشتر درباره علایم این بیماری بیشتر بخوانید.

بیماری ام اس چیست؟

مولتیپل اسکلروزیس(ام اس) نوعی بیماری مزمن، مادام العمر، پیش‌رونده و خود‌ایمنی است؛ این بیماری به محض پیشرفت، باعث می‌شود تا سیستم ایمنی بدن نوعی بافت به نام میلین (پوشش اطراف فیبرهای عصبی) را از بین برده و در نهایت فیبر‌های عصبی در معرض آسیب قرار گیرند؛ در نتیجه پیام‌هایی که در امتداد آن فیبر عصبی حرکت می‌کنند ممکن ‌است کند و یا مسدود شوند. بدون وجود میلین کافی، انتقال و دریافت صحیح سیگنال‌ها برای اعصاب دشوار است.

میلین به سیگنال‌ها اجازه می‌دهد تا به سرعت و به آرامی از طریق اعصاب حرکت کنند؛ وقتی آسیب می‌بیند سیگنال‌ها کند می‌شوند و ارتباط نادرستی شکل می‌گیرد که باعث ایجاد علائم ام اس خواهد شد. هنگامی که غلاف میلین از بین می‌رود و یا در مناطق مختلف آسیب می‌بیند، جای زخم یا اسکلروز ایجاد می‌کند. که پزشکان به این مناطق پلاک یا ضایعات می‌گویند.

با ایجاد ضایعات بیشتر رشته های عصبی می‌توانند شکسته یا آسیب ببینند. در نتیجه تکانه‌های الکتریکی مغز به آرامی به سمت عصب هدف جریان نمی‌یابند. این بدان معناست که بدن نمی تواند عملکردهای خاصی را انجام دهد.

ام اس به طور معمول باعث التهاب و ضایعات موقتی می‌شود اما در برخی مواقع ممکن است منجر به ضایعات پایدار ناشی از بافت آسیب دیده شود که ارسال پیام به بقیه نقاط بدن را برای مغز شما سخت می‌کند. ام اس یک بیماری طولانی مدت است که می‌تواند برای هر فردی اتفاق بیفتد.

علت ابتلا به ام اس و سن شروع بیماری ام اس

علت بیماری ام اس ناشناخته است و محققان نمی‌دانند دقیقا چه چیزی باعث بروز این بیماری می‌شود. در واقع، مشخص نیست که چرا برخی افراد به ام اس دچار و برخی دیگر درگیر این بیماری نمی‌شوند. به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مسئول این امر باشند. برخی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده بیماری ام اس شامل موارد زیر می‌باشد:

• سن
• جنسیت
• سابقه خانوادگی
• عفونت‌های خاص
• نژاد
• اقلیم
• سطح ویتامینD
• برخی بیماری‌های خود‌ ایمنی
• سیگار کشیدن

ام اس می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما شروع آن معمولاً در سن 20 تا 40 سالگی است و افراد مسن هم ممکن است درگیر این بیماری بشوند.

علائم متداول شیوع بیماری ام اس چیست؟

همه افراد مبتلا به ام اس علائم یکسانی ندارند. علائم و نشانه‌های ام اس ممکن است بسته به محل فیبرهای عصبی آسیب‌دیده و مرحله بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد؛ به گونه‌ای که بعضی از افراد دچار تمام علائم نمی‌شوند یا علائم آنها بسیار خفیف است، در حالی که دیگر بیماران علائم شدیدی را تجربه می‌کنند به گونه‌ای که کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیماری ام اس، به ندرت کشنده ‌است و زمانی اتفاق می‌افتد که بیماری، در پیشرفته‌ترین حالت خود باشد. این بیماری به صورت مرحله‌ای ایجاد می‌شود و اکثر افراد هرگز مرحله پیشرفته را تجربه نمی‌کنند. علائمی که اغلب بر حرکت تأثیر می‌گذارد و مشکلات حرکتی در فرد بیمار ایجاد می‌کند، شامل موارد زیر است:

1. بی‌حسی یا ضعف در یک یا چند اندام که بطور معمول هم‌زمان در یک طرف بدن شما اتفاق می‌افتد.
2. احساس شوک الکتریکی که با برخی حرکات گردن به ویژه خم شدن گردن به جلو  رخ می‌دهد. (علامت لرمیت)
3. رعشه ، عدم هماهنگی اعضای بدن یا راه رفتن ناپایدار

مشکلات بینایی نیز در این بیماری شایع است که شامل موارد زیر می‌باشد:

1. از بین رفتن جزئی یا کامل بینایی معمولاً همزمان در یک چشم اغلب با درد در حین حرکت چشم
2. دید دوتایی طولانی
3. تاری دید

شما بلافاصله متوجه مشکلات بینایی نمی‌شوید، زیرا تخریب دید واضح ممکن است کند باشد.

مشکلات شناختی از دیگر علائم شایع بیماری ام است، مانند:

1. مشکلات حافظه
2. دامنه توجه کوتاه‌تر
3. مشکلات تکلم
4. سازماندهی سخت حافظه
5. افسردگی و سایر مشکلات بهداشت عاطفی

مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند علائم زیر را نیز دارا باشد:

• لکنت زبان
• خستگی
• سر‌گیجه
• سوزن سوزن شدن یا درد در قسمت‌هایی از بدن
• مشکلات عملکرد جنسی، روده و مثانه

علائم ام اس در زنان

علائم ام اس در خانم‌ها مشابه مردان است، اما به دلیل تغییرات هورمونی می‌تواند علائم بیشتری را شامل شود. طبق تحقیقات انجمن ملی ام اس امکان ابتلا به بیماری ام اس در زنان سه برابر بیشتر از مردان می‌باشد.  

علائم اصلی که بیش از مردان بر زنان تأثیر می‌گذارد عبارتند از:

مشکلات قاعدگی: علائم ام اس در زنان در طول دوره عادت ماهیانه شدیدتر می‌شود.

علائم مربوط به بارداری: بارداری به ویژه در سه ماهه دوم و سوم سبب کاهش علائم ام اس می‌گردد.

علائم پنهان ام اس در کودکان

علائم ام اس در افراد مختلف متفاوت است و حتی ممکن است از یک روز به روز دیگر نیز شدت آن متفاوت باشد. این موضوع برای کودکان و بزرگسالان صادق است. علائم بیماری ام اس ممکن است از نظر حسی (شامل تغییر در احساس) یا حرکتی (تغییر در حرکت) باشد؛ اکثر افراد فقط تعدادی از این علائم شایع را دارند، نه همه آن‌ها.

مهم‌ترین علائم شایع در کودکان عبارند از:

• ضعف
• سوزن سوزن شدن و بی‌حسی
• مشکلات چشمی، از جمله از دست دادن بینایی، درد با حرکت چشم، و دوبینی
• مشکلات تعادل
• مشکل در راه رفتن
• لرزیدن
• اسپاستیسیته (انقباض مداوم عضله)
• مشکلات کنترل روده و مثانه
• لکنت زبان
• اختلالات خلقی اغلب در کودکان مبتلا به ام اس رخ می‌دهد. افسردگی شایع‌ترین علامت است که در حدود 27 درصد از کودکان مبتلا به ام اس وجود دارد؛ اما نکته قابل توجه این است که پزشکان می‌توانند برخی علائم خاص مربوط به بیماری ام اس مانند اسپاسم عضلات، خستگی و افسردگی را درمان کنند.

علائم شایع ام اس در جوانان

علائم و نشانه‌های ام اس در نوجوانان نیز همانند کودکان بوده اما همان‌طور که گفته شد این علائم در افراد متفاوت است؛ بیماری ام اس، ممکن است در اکثر جوانان موجب تشنج و تغییر وضعیت ذهنی و در نهایت موجب بی‌حالی و بی‌هوشی شود و همچنین ممکن است علاپم دیگری را نیز دارا باشد.

عوارض بیماری ام اس در کودک و بزرگسال

عوارض بیماری ام اس ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد. با مدیریت صحیح علائم، افراد مبتلا به ام اس اغلب می‌توانند سال‌ها فعال بمانند. با این حال، برخی از عوارض در بسیاری از افراد مبتلا به ام اس مشترک است. افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس نیز ممکن است به عوارض زیر دچار شوند:

1. سفتی یا اسپاسم عضلات
2. فلج، به طور معمول در پاها
3. مشکلات مربوط به مثانه، روده
4. تغییرات ذهنی، مانند فراموشی یا تغییرات خلقی
5. از دست دادن تعادل بدن
6. از دست دادن بینایی
7. افسردگی
8. صرع
9. تشنج
10. مشکلات گفتاری (ام اس باعث بروز ضایعاتی در مغز می‌شود که می‌تواند بر گفتار افراد تأثیرگذار باشد. این مشکلات گفتاری که به آن دیس آرتریا نیز گفته می‌شود، می‌تواند خفیف یا شدید باشد)

روش‌های تشخیص بیماری ام اس

تشخیص این بیماری بر اساس علائم و نشانه‌ها ،توسط آزمایشات تصویربرداری و آزمایش‌های آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. پزشک شما احتمالاً با یک شرح حال پزشکی و معاینه عصبی احتمال ابتلا به بیماری ام اس را در شما بررسی می‌کند. برخی از این معاینات عبارتند از:

1. معاینه عملکرد اعصاب و بررسی رفلکس‌های زانو
2. آزمایش خون و آزمایش گوش داخلی، برای کمک به رد سایر بیماری‌ها با علائم مشابه ام اس
3. آنالیز مایع مغزی نخاعی، که در این روش، سوزنی بلند وارد ستون فقرات شما می‌شود تا از مایه مغزی –نخاعی نمونه‌ای را خارج کند و آسیب در نخاع مورد آزمایش قرار گیرد.
4. ام آر آی، که آسیب میلین مغز و نخاع شما را نشان می‌دهد.
5. معاینه چشم و اندازه گیری میدان دید

انواع روش درمان بیماری ام اس

درمان این بیماری به علائم، سن، سلامت عمومی وهمچنین شدت بیماری بستگی دارد. امروزه از روش‌های مختلفی برای درمان این بیماری استفاده می‌شود. بسیار مهم است که روش انتخابی ما برای درمان این بیماری، دارای حداقل عوارض جانبی و حداکثر تاثیرگذاری باشد.

درمان‌های جدید ا‌م اس با انواع دارو

امروزه برخی روش‌های جدید برای درمان دارویی بیماری ام اس رایج شده است که در این بخش به آنها اشاره خواهیم کرد.

• اینترفرون بیتا
• گلاتیرامر استات (کوپاکسون)
• دی متیل فومارات
• فینگولیمود (گیلنیا)
• تریفلونومید (آباگیو)
• ناتالیزوماب (تیسابری)
• میتوزانترون

درمان ام اس با طب سنتی

درمانی که از جانب متخصصان و پزشکان طب سنتی، به بیماران درگیر ام اس توصیه شده است مصرف ارده به همراه شیره انگور هنگام صبح به صورت وزانه 5 تا 7 عدد خرما، شربت عسل و شربت زنجبیل می‌باشد.

طبق نظریات بدست آمده از این طب، افرادی که دارای طبع سردی هستند بیشتر در معرض این بیماری قرار خواهند گرفت؛ بنابراین برای درمان به آن‌ها خوردن مواد غذایی دارای طبع گرم مانند روغن مالی ملاج سر با روغن کنجد یا سیاه‌دانه دو تا چهار ماه حجامت گرم و حجامت عام پیشنهاد می‌کنند.

سوالات متداول

در رابطه با بیماری ام اس سوالاتی در رابطه با بیماری ام اس مطرح است که در قسمت پایین به آن‌ها پاسخ داده شده: