به طور حتم انتخاب بهترینشیرخشکبراینوزاد یکی از چالشهای روزه مره مادران دارای فرزند شیرخوار است. پراهمیتترین تغذیه نوزاد از بدو تولد شیر مادر است. در بعضی از شرایط که امکان تغذیه از شیر مادر فراهم نیست، نوزادان از شیر خشک تغذیه میکنند. شیر خشک انواع مختلفی دارد. ماده اصلی تهیه شیر خشک شیر گاو است. برخی شیر خشکها از منبع گیاهی سویا تهیه میشوند. شیر گاو در فرایند تولید شیر خشک تغییراتی از قبیل میزان پروتئین، چربی، املاح و مواد معدنی و ویتامینهای آن تغییراتی ایجاد میکنند که نزدیک به شیر مادر شود.
شیر خشکی مناسب نوزاد شما است که با کودک شما سازگار باشد. توصیه میشود که قبل از انتخاب شیر خشک با پزشک متخصص مشورت داشته باشید. شیر خشکها با انواع ویتامینهای ضروری، کلسیم و فسفر با توجه به ترکیب شیر مادر و نیاز شیرخوار تولید میشود. استفاده از شیر خشک همیشه کار راحتی نیست، به این دلیل که گاهی نوزاد به ترکیبات شیر گاو حساسیت نشان میدهد. در این شرایط هم در تهیه شیر خشک ترکیباتی را برای شیرخوارانی که به شیر گاو حساسیت دارند را حذف و شیر مخصوص این گروه تولید میکنند. در ادامه این مطلب سلامت سنتر راهنمایی جامع درباره بهترین شیر خشک برای نوزاد ارائه داده شده است. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
اهمیت تغذیه نوزاد از شیر مادر در سن رشد
بهترین تغذیه برای نوزاد تا ۶ ماهگی شیر مادر است. شیر مادر فواید بسیاری دارد و از همه مهمتر سازگار با بدن نوزاد است. فواید شیر مادر مثل هضم راحت، تقویت سیستم ایمنی نوزاد، رشد سیستم ذهنی و تأمین همه نیازهای تغذیهای کودک را فراهم میآورد و خطر ابتلا به آلرژی را در نوزاد کاهش میدهد. از همه مهمتر شیر دادن به نوزاد باعث ایجاد رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد میگردد.
اگر توانایی شیردهی به نوزاد را دارید همواره بهترین تغذیه شیر مادر است. مگر به دلایلی مثل مصرف دارو و یا شرایط شغلی مادر قادر به شیردهی نباشد و به اجبار باید یک شیر خشک برای نوزاد خود انتخاب کند. شیر خشک از شیر گاو تهیه میشود و ترکیبات شیر گاو متناسب با نوزاد انسان نیست و به همین دلیل در فرایند تولید شیر خشک تغییراتی را اعمال میکنند تا نزدیک شیر مادر شود.
پروتئین موجود در شیر گاو از پروتئین شیر مادر بیشتر است. به این شکل که میزان پروتئین کازئین که هضم سختی دارد، برخلاف شیر مادر که پروتئین وی آنکه هضم راحتی دارد بیشتر است. همچنین میزان لاکتوز شیر گاو با شیر مادر هم تفاوت دارد. آیا شیر خشک مکمل و جایگزین خوبی برای شیر مادر است؟
شیر مادر سرشار از مواد مغذی موردنیاز برای رشد است. شیر مادر همه نیازهای کودک را تا ۶ ماهگی فراهم میکند. با وجود همه این ویژگیها زمانی که به خاطر شرایط پزشکی یا علمی برای مادر امکان شیردهی نیست بهترین گزینه بعد از شیر مادر شیر خشک است. شیر خشک از شیر گاو تهیه میشود و از نظر ترکیبات نزدیک به شیر مادر است. انواع مختلفی از شیر خشک کودک در بازار وجود دراد که والدین را در انتخاب دچار سردرگمی کرده است.
انواع کلی شیر خشک نوزادان
برای انتخاب بهترین شیر خشک برای نوزاد دلبند خود بهتر است که در مورد ترکیبات شیر خشک و انواع آن اطلاعاتی داشته باشید. به طور کلی انواع شیر خشک نوزادان شامل موارد زیر است:
اولین شیر خشک نوزاد: شیر خشک بعد از تولد حاوی پروتئین وی است که هضم راحتتری نسبت به انواع دیگر دارد.
شیر خشک بز: این شیر خشک دقیقاً مانند شیر خشکهای دیگر که با شیر گاو تولید میشود است با این تفاوت که این شیر خشک مناسب نوزادانی است که به شیر گاو حساسیت دارند.
شیر خشک Hungrier: این شیر خشک برای کودکانی که گرسنه هستند مناسب است و کازئین آن بیشتر است که دیر هضمتر است. مصرف این شیر خشک حتماً باید با توصیه پزشک باشد.
شیر خشک ضد رفلاکس: این نوع شیر خشک نسبت به بقیه غلیظتر است و مانع از استفراغ کودک میشود. معمولاً در نوزادانی که مرتب شیر استفراغ میکنند این نوع شیر خشک توصیه میشود.
شیر خشک comfort: این شیر خشک حاوی پروتئینهای هیدرولیز شده شیر گاو است. این شیر خشک هضم راحتی دارد و از مشکلات گوارشی مانند یبوست و دلدرد جلوگیری میکند.
شیر خشک بدون لاکتوز: این شیر خشک از بدو تولد برای نوزادانی که به لاکتوز شیر حساسیت دارند مناسب است. عدم تحمل لاکتوز در بین کودکان نادر است ولی نشانههای آن شامل اسهال، دلدرد و نفخ است.
شیر خشک ضد آلرژی: این شیر خشک برای کودکانی است که به شیر گاو حساسیت دارند توصیه میشود.
شیر خشک Follow-on: این شیر خشک از ۶ ماه به بعد قابل استفاده است؛ که با تجویز پزشک باید استفاده شود.
شیر خشک سویا: شیر خشک سویا از دانههای سویا تهیه میشود و برای نوزادانی که به شیر گاو حساسیت دارند جایگزین خیلی مناسبی است. این مدل شیر خشک قبل از ۶ ماهگی قابل استفاده نیست به این دلیل که ممکن است خطر آلرژی به سویا را افزایش دهد.
بهترین مارک شیر خشک برای نوزاد شما
شرکتهای مختلفی درزمینهٔ تولید فراوردهای نوزاد شیر خشک با برندهای مختلف تولید کردهاند. از این روی انتخاب بهترین شیر خشک برای نوزاد به چالشی همیشگی برای والدین تبدیل شده است. انواع مختلف شیر خشک مود در بازار عبارتاند از:
شیر خشک نان
شیر خشک آپتامیل
شیر خشک گیگوز
شیر خشک ببلاک
شیر خشک تروویتال
شیر خشک سوپرامیل
شیر خشک بیومیل
شیر خشک سیمیلاک
شیر خشک نیدو
بهترین شیر خشک برای نوزاد تازه متولد شده
شیر خشک برای نوزاد که تازه متولد شده است کاملاً متفاوت است. شیر گاو دو نوع پروتئین وی (V) و کازئین است. برای کودک تازه متولد شده باید شیر خشکی را انتخاب کنید که میزان پروتئین وی آن بیشتر باشد چون هضم راحتتری نسبت به دیگر شیر خشکها دارد.
این شیر خشک را تا زمانی که شروع به مصرف غذای کمکی میکند بهتر است استفاده کنید و تغییر ندهید. هیچ مدرکی مبتنی بر این که تعویض شیر خشک مفید است یا مضر وجود ندارد، ولی اگر کودک شما با شیر خشک خود مشکلی ندارد آن را تغییر ندهید مگر با توصیه پزشک این کار انجام شود. زمانی که نوزاد شما یکساله شد میتوانید از شیر گاو برای تغذیه او مصرف کنید.
بهترین شیر خشک برای نوزاد کولیکی
برخی نوزادان هستند که دچار کولیک و رفلاکس میشوند و شیر استفراغ میکنند. با توجه به اینکه رفلاکس معده در نوزادان طبیعی است اما اگر نوزاد رفلاکسی رشد خوبی نداشت نیاز به تغییر شیر خشک دارند. برای این دسته از کودکان شیر خشک مخصوص ضد رفلاکس تولید شده است. در شیر خشک ضد رفلاکس لاکتوز حذف میشود و یا مقدار آن کمتر از حد طبیعی است. این نوع شیر خشک علائم گاز معده و نفخ و درد شکم و کولیک را کاهش میدهد.
بهترین شیر خشک برای نوزادان کم وزن
نوزادان کم وزن یا نارس نسبت به نوزادان کامل به کالری و دیگر مواد مغذی بیشتر نیاز دارند. شیر خشک مخصوص نوزاد نارس سرشار از کالری و پروتئین است. علاوه بر این دارای نوعی چربی به نام تری گلیسیرید است. تری گلیسیرید از نوع چربی با زنجیره متوسط است که هضم و جذب راحتتری دارد. به رشد و وزنگیری آنها کمک میکند.
بهترین شیر خشک برای نوزادان رفلاکسی
برای کودکانی که دچار رفلاکس هستند و مرتب شیر استفراغ میکنند شیر خشک آنتیرفلاکس توصیه میشود. قیمت این نوع شیر خشک نسبت به شیر خشکهای معمولی بیشتر است. همه برندها این نوع شیر خشک را تولید میکنند بهتر است که برای انتخاب با پزشک متخصص مشورت داشته باشید.
بهترین شیر خشک برای نوزادان حساس به پروتئین گاوی
برای نوزادانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند، شیر خشکی با پروتئینهای کاملاً هیدرولیز شده مناسب است. این نوع شیر خشکها از بدو تولد قابل استفاده است. این نوع آلرژی به شیر گاو میتواند سابقه خانوادگی یا ژنتیک داشته باشد. علائم آلرژی در نوزادان شامل نفخ، درد شکم، بیقرار بودن، اسهال، یبوست، زیاد شدن دردهای کولیک، عدم وزنگیری نوزاد، وجود خون در مدفوع است. انواع شیر خشکهای مخصوص آلرژی به پروتئین شیر گاو شامل:
شیر خشک هایپوآلرژی (HA): در این نوع برای هضم راحتتر پروتئین به صورت کامل شکسته و هیدرولیز شده است.
شیر خشک بر پایه سویا: شیر خشک بر پایه سویا به جای شیر گاو، از دانه سویا تهیه میشود. این نوع شیر خشک برای نوزادانی که به شیر گاو آلرژی دارند مصرف میشود. شیر خشک سویا برای ۶ ماه به بالا قابل استفاده است.
شیر خشک فاقد لاکتوز (Lactose Free): برای کودکانی است که به لاکتوز شیر آلرژی دارند مناسب است. علائم عدم تحمل لاکتوز شامل اسهال، باد، نفخ، درد شکم است.
آیا استفاده از شیر خشک برای نوزاد عوارضی دارد؟
تغذیه نوزاد یکی از مهمترین وظایف پدر و مادر است و همواره کار راحتی نیست. اگر نوزاد شما شیر خشک مصرف میکند ممکن است علائمی در نوزاد بروز کند که باعث نگرانی شما میشود. در این صورت حتماً به پزشک اطلاع دهید. لیست عوارض شیر خشک شامل:
تف کردن بعد از شیر خوردن: حدود ۴۰ درصد نوزادان تا ۴ ماهگی ممکن است تف کنند و شیر را از دهان خود خارج کنند.
استفراغ پس از تغذیه
نفخ معده: یکی دیگر از عوارض شیر خشک برای نوزاد نفخ شکم و معده است.
یبوست: در صورتی این عارضه بروز پیدا میکند که کودک شما به یک ماده ترکیبی شیر خشکی که مصرف میکند حساس است.
عق زدن یا قلپ قلپ خوردن شیر خشک
بیقراری و گریه بعد از خوردن شیر خشک
جوش، کهیر یا اگزما
اسهال یا مدفوع بدبو
راهنمای استفاده از شیر خشک در سنین رشد کودک
بهتر است هنگام استفاده از شیر خشک برای نوزاد به برخی نکات مهم توجه کنید نکاتی که باید در تغذیه کودک با شیر خشک بدانید عبارتاند از:
شیشه شیر را در معرض آفتاب قرار ندهید.
سعی کنید که در زمانهایی که کودک آرام است به او شیر بدهید.
همیشه محلی آرام و ساکت برای تغذیه نوزاد در نظر داشته باشید.
همراه شیر خشک در دو وعده صبح و شب مقداری آب جوشیده خنک به کودک خود بدهید.
شیشه شیر را توسط برس شیشهشور کاملاً تمیز بشویید.
از مواد استریل و ضدعفونیکننده برای تمیز کردن شیشه شیر استفاده کنید.
در انتخاب سر شیشه توصیه میشود که شبیه به نوک سینه مادر باشد تا در جریان شیر و مکیدن به کودک شما کمک کند.
انواع سر شیشههای سیلیکون و لاتکس که استاندارد و شکل طبیعی دارد برای کودک انتخاب کنید.
از خنک بودن شیر خشک آماده شده اطمینان حاصل کنید.
شیشه شیر را طوری در دهان کودک نگه دارید که هوا وارد دهان او نشود.
شرایط نگهداری و استفاده شیر خشک برای نوزاد
اگر نوزاد شما با شیر خشک تغذیه میکند معمولاً روی بستهبندیهای شیر خشک دستورالعملهای مصرف و نحوه آمادهسازی آن به صورت دقیق نوشته شده است. در ابتدا به صورت دقیق مطالعه کنید و با همه اینها باز هم لازم است که در میزان مصرف شیر خشک دقت کافی داشته باشید.
برای تهیه شیر خشک ابتدا آب جوشیده و سرد شده تا دمای ۳۰ درجه را آماده نمایید. به آب جوشیده شده با توجه به وزن کودک میزان مورد نیاز از پودر و آب را باهم مخلوط نمایید. در شیشه را محکم ببندید و منتظر بمانید که کامل باهم ترکیب شوند و در همین حین هم به آرامی شیشه را تکان دهید.
دقت کنید که از تکان دادن بیشازحد بپرهیزید به این دلیل که باعث ایجاد کف در شیشه میشود و این کف و هوای اضافه با مکیدن نوزاد به راحتی وارد معده او میشود و ممکن است ایجاد نفخ نماید. شیر خشک بعد از تهیه باید حتماً مصرف شود در غیر این صورت باید در شرایط خاص به مدت یک ساعت میتوانید نگهداری کنید: نکات مهم برای نگهداری شیر خشک آمادهشده به شرح زیر است:
شیر خشک آماده شده در شیشه شیر را به مدت یک ساعت در یخچال میتوانید نگهدارید.
اگر شیر خشک آماده شده به مدت یک ساعت در دمای اتاق قرار گرفت از مصرف آن بپرهیزید.
سایر سؤالات متداول
در این بخش به برخی سوالات رایج کاربران درباره بهترین شیر خشک برای نوزادان پاسخ داده شده است. اگر شما نیز سوالات دیگری درباره شیرخشک نوزادان دارید در بخش نظرات با ما و دیر کاربران سلامت سنتر به اشتراک بگذارید.
بهترین شیر خشک برای نوزادان نارس چیست؟
شیر خشکهایی برای نوزادان نارس مصرف میشود از برندهای مختلف است که کالری بالاتر، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی بیشتری نسبت به شیر خشکهای معمولی دارند. تا زمانی این شیر خشک را مصرف میکنند که به وزن طبیعی خود برسد.
بهترین شیر خشک برای نوزادی که یبوست دارد؟
برای کودکانی که مشکلات گوارشی دارند معمولاً شیر خشکهایی توصیه میشود که پروتئینهای آن به طور کامل هیدرولیز شده باشد؛ که برای انتخاب بهتری شیر خشک با پزشک خود مشورت نمایید. اکثر برندها شیر خشک مخصوص مشکلات گوارشی دارند.
این نوشته به قلم فاطمه سعادت نگارش و توسط پزشکان متخصص حوزه سلامت وبسایت سلامت سنتر بررسی و تایید شده است.