اسکن استخوان (Bone Scan) چیست؟

آشنایی با اسکن استخوان (Bone Scan)

قصد داریم در این مطلب سایت دکتر مسعود اعتدالی متخصص کایروپراکتیک به بررسی و مطالعه اسکن استخوان (Bone Scan) بپردازیم. اسکن استخوان، یک روش تصویر برداری برای تشخیص مشکلات مربوط به متابولیسم استخوانی است. منظور از متابولیسم استخوانی، همان روند شکستگی استخوان و بازسازی آن میباشد. در این اسکن، ابتدا یک ماده‌ی شیمیایی پرتوزا (به نام Tracer) را به شما تزریق می‌کنند. این ماده‌ی شیمیایی به سرعت خود را به قسمت‌هایی که مشغول استخوان‌سازی هستند می‌رساند. سپس، چندین ساعت بعد از انجام تزریق، از قسمت‌های مورد نظر تصویر برداری صورت می‌گیرد.

نقاطی در تصویر که رنگی تیره‌تر (Hot Spot) و یا روشن‌تر (Cold Spot) دارند، نقاط غیر معمول درنظر گرفته می‌شوند. نقاط تیره‌تر، محل تجمع بیش از حد Tracer را نشان می‌دهند. و از طرفی نقاط روشن‌تر، محلی را نشان می‌دهند که اصلا ماده‌ی Tracer در آنجا وجود ندارد. این نقاطِ غیر معمول میتوانند بیانگر وجود مشکلی در آن محل باشند. این ماده، دو تا سه روز پس از تزریق به طور کامل از بدن خارج خواهد شد.

مطلب پیشنهادی : روش های تشخیص مشکلات ستون فقرات

خطراط انجام اسکن استخوان

اسکن استخوان تا حدودی همانند اسکن پرتوی ایکس میباشد. ماده‌ی Tracer که به بدن تزریق می‌کنند دارای مقدار خیلی کمی تابش رادیواکتیو بوده و به همین دلیل احتمال اینکه فرد را دچار عکس‌العملی آلرژیک کند، پایین است. اما انجام این تست میتواند برای مادران شیرده و یا باردار ضرر داشته باشد زیرا احتمال دارد که جنین آسیب ببیند یا شیر مادر آلوده شود. بنابراین در چنین شرایطی حتما پیش از انجام تست با پزشک خود در اینباره گفت‌وگو نمایید.

علل انجام اسکن استخوان

اسکن استخوان، زمانی که مشخص نیست مشکل دقیقا در کدام قسمت از اسکلت بدن است، کاربرد دارد. اسکن استخوان این قابلیت را دارد که از کل اسکلت بدن تصویر برداری نموده و نقاطی که دچار مشکل شده‌اند را آشکار سازد. افزایش استخوان‌سازی در هر ناحیه از بدن درحقیقت پاسخ سیستم اسکلتی به وجود مشکلی در آن ناحیه است. برای مثال زمانی که شکستگی در استخوان روی می‌دهد، سلول‌های استخوانی به سرعت شروع به استخوان‌سازی در اطراف ناحیه شکستگی می‌کنند تا آن ناحیه را ترمیم کنند. این تلاش سلول‌ها به صورت نقاط تیره رنگ در تصویر نمایان می‌گردد.
اسکن استخوان میتواند مشکلاتی را که به دلایل زیر بروز پیدا می‌کنند، نمایان سازد:

• آرتروز (Arthritis)
• آواسکولار نکروز یا بافت مردگی استخوانی (به شرایطی گفته میشود که بافت استخوانی به دلیل کمبود عروق مغذی در آن ناحیه می‌میرد – Avascular Necrosis/AVN)
• سرطان استخوان (Bone Cancer)
• سرطان‌هایی که از سایر نقاط بدن به استخوان‌ها زده و آنها را هم درگیر می‌کنند (مانند سرطان پروستات یا سینه)
• دیسپلازی فیبرو (Fibrous Dysplasia) – بیماری استخوانی است که در آن نوعی بافت ضعیف (بافت فیبروز) جای بافت استخوانی را گرفته و درنتیجه استخوان‌هایی ضعیف تشکیل میشوند.
• شکستگی‌های استخوانی
• عفونت‌های استخوانی
• بیماری پاژه استخوان (Paget’s Disease) – بیماری است که در آن فعالیت سلول‌های استخوان‌خوار (استئوکلاست) افزایش یافته و درنتیجه سبب تضعیف و تغییر شکل استخوان میشود.

دکتر مسعود اعتدالی را در اینستاگرام دنبال کنید

علاوه‌بر موارد بالا، برای تشخیص پوکی استخوان و سنجش تراکم استخوان هم میتوان از اسکن استخوان استفاده نمود. اسکن استخوان به پزشک میگوید که استخوان دچار مشکل شده و محل آن مشکل را هم مشخص میسازد، اما به طور کلی تست دقیقی نیست، زیرا با کمک آن لزوما نمیتوان به علت اصلیِ بروز مشکل پی‌برد. به همین دلیل پزشک پس از تشخیص وجود مشکل توسط اسکن استخوان، ممکن است برای جزئیات بیشتر تست‌های تشخیصی دیگری هم تجویز کند.

مطالعه بیشتر:

عوامل بروز درد در پنجه پا

علل احساس درد در تیغه‌ی بیرونی پا

ناراحتی و درد در دست چه دلایلی دارد؟