مرگبارترین کولاک و طوفان برف تاریخ، ایران 1350

معیارهای گوناگونی برای ارزیابی یک کولاک برف وجود دارد. میزان خسارات وارده، خرابی راهها، نفراتی که جان خود را از دست دادند و مواردی از این دست به عنوان فاکتورهای سنجش یک طوفان برف محسوب می شوند. با این وجود کولاک ایران در سال 1350 به عنوان مرگبارترین کولاک تاریخ در رکوردهای گینس ثبت شده است.

این طوفان برف به مدت یک هفته از تاریخ 14 بهمن تا 20 بهمن 1350 به طول انجامید و منجر به مرگ بیش از 4000 نفر شد. در طی این دوره حدود 8 متر برف در سراسر ایران از شمال غرب، جنوب و مرکز ایران بارید. این بارش شدید پس از یک دوره خشکسالی 4 ساله پدیدار شده بود.

جنوب ایران شاهد بارش 7.9 متر برف بود که باعث شد حداقل 4000 نفر مدفون شوند. بر اساس گزارش روزنامه اطلاعات در آن سال شهر اردکان یزد و روستاهای اطراف آن شاهد بیشترین آسیب دیدگی بودند و از اهالی کاکان و کومار تقریبا هیچ کسی جان سالم به در نبرد. در شمال غربی ایران و نزدیک مرز ترکیه، روستای شکل آباد و 100 نفر از اهالی آن با هم به خاک سپرده شدند و چیزی از آثارشان باقی نماند. به گفته برخی کارشناسان حدود 200 روستا زیر برف مدفون شده و به طور کامل از نقشه پاک شدند.

قبل از این دوره هم مجموعه ای از طوفان های برف در اواخر دی ماه همان سال ایران را در نوردیده بود اما نقطه اوج این کولاک همان میانه بهمن ماه ثبت شده است. باد و برف منجر به شکستگی درختان و خطوط برق شد. برف ریل ها، جاده ها و بسیاری از روستاها را مدفون کرد و وسایل نقلیه زیر بار برف و بهمن له شدند.

نقطه اوج طوفان مصادف با دوره ای بود که مقامات وقت تخمین زدند یک هفته تمام بارش برف ادامه داشته است. در این دوره ذخایر دارو و غذا به پایان رسید و دما به 25- سانتیگراد کاهش یافت. حتی در برخی از منابع به کاهش دما تا 37- درجه سانتیگراد در نقاط شهری نیز اشاره شده است.

در همین دوران یک اپیدمی آنفولانزا هم رخ داد که خود این بیماری هم باعث مرگ برخی از اهالی روستاها شد.

طوفان برف ارتباط صدها روستا در آذربایجان را قطع کرد. 20 اتوبوس حامل افراد در دو طرف گردنه حیران گرفتار شدند. تمامی 30 مسافر یک اتوبوس به دلیل تصادف جان خود را در همین منطقه از دست دادند. حتی نیروهای ارتش شوروی نیز برای نجات شهروندان شوروی وارد عمل شدند که تلاششان بی فایده بود.

بهمن جاده چالوس را در نوردید و تقریبا زیر و رو کرد. برق بندر انزلی قطع شد و برخی از مردم تبریز به خاطر شدت سرما بیهوش شدند. حتی خلبانان پروازهای خارجی جرات فرود آمدن در فرودگاه مهرآباد را نداشتند. شهروندان همدان برای تقریبا 2 هفته در خانه ها محبوش شدند و مدارس بسیاری از شهرهای ایران هم به تعطیلی کشیده شد.

سرانجام در 20 بهمن بود که شرایط جوی قدری آرام گرفت و هلی کوپترهای امدادی توانستند به بخشی از مناطق آسیب دیده برسند. در برخی از روستاها پس از حفاری برف اجساد یخزده مردم کشف شد.

در روستای شکلاب، دقیقا قبل از وقوع یک طوفان دیگر در 22 بهمن 18 جسد یافت شدند و به هم ریختن مجددا شرایط آب و هوایی باعث شد عملیات امداد متوقف گردد. هلی کوپترهای امداد ارتش 2 تن آذوقه از جمله نان و خرما در اطراف روستای شکلاب به این امید پخش کردند تا اهالی بتوانند با تونل زدن یا کندن برف به آنها دسترسی پیدا کنند اما تعداد کمی از اهالی توانستند به این مواد غذایی برسند. از 100 نفر سکنه شکلاب کسی زنده باقی نماند.