با مراحل تروما بیشتر آشنا شوید

با مراحل تروما بیشتر آشنا شوید

حتما برای همه شما اتفاق افتاده است که در برخی از شرایط زندگی با اتفاق افتادن برخی مشکلات ناراحت کننده نتوانسته اید به خوبی از آن ها عبور کرده و احساسات دردناک و پرتنشی را در زندگی خود تجربه کرده اید. شاید با این موضوع و واکنش های بدن خود آشنایی نداشته باشید اما باید بدانید که این واکنش ها تروما نام دارد و سبب بروز واکنش های شدید در برابر اتفاق رخ داده زندگیتان به حساب می آید اما آیا تا به حال به این نکته توجه کرده اید که همین مورد از بخش ها و درجه های مختلفی تشکیل شده است که در هر بدن و فردی می تواند درجه های مختلفی از خود را بروز دهد و حتی در برخی شرایط ممکن است همه مراحل تروما در یک افراد رخ دهد.

موضوعی که باید به شما گفت این است که اگر این احساسات و واکنش ها را در زندگی خود تجربه کرده  اید و نمی دانید چطور باید از آن ها رهایی پیدا کنید، باید گفت که دیگر نگران این مورد نباشید! زیرا امروزه با به وجود آمدن مشاوره های متعدد و راهنمایی های بسیار افراد توانسته اند به خوبی و به مرور زمان این مشکل خود را در زندگی بر طرف کرده و دیگر جای نگرانی برای این مورد نداشته باشند. در درجه اول تنها کاری که باید انجام دهید آشنایی داشتن با این بیماری است که سبب می شود شما بتوانید راحت تر با این موضوع کنار آمده و آن را درک کنید.

کمی با تروما بیشتر آشنا شوید که تروما چیست؟

تروما پاسخی است به یک رویداد عمیقاً ناراحت کننده و آزاردهنده که توانایی فرد را برای مقابله در مورد این واکنش ها کاهش می دهد و سبب می شود پس از اتفاق افتادن این شرایط فرد احساس درماندگی، شک، انکار بسیار زیاد، سردردها و حالت تهوع های متعدد و طیف های دیگر احساسات را تجربه کند.

به خاطر همین موضوع فرد پس از اتفاق افتادن شرایط سخت در زندگیشان مانند تصادف، تجاوز جنسی، بلاهای طبیعی، از دست دادن فرد مورد علاقه شان و دیگر موارد نمی توانند به خوبی روحیه و احساسات خود را کنترل کنند. شاید با این موضوع آشنایی نداشته باشید اما باید گفت که حداقل یک سوم بیشتر مردم تروما را در زندگی خود تجربه می کنند.

این بیماری به نوعی است که رفتارهای فرد پس از اتفاق افتادن مشکلات در زندگیشان یک نوع خاص و واحد وجود ندارد و ممکن است هر عکس العملی را از خود نشان دهند. به عنوان مثال می توانند در برخی شرایط از دست دادن کنترل، سوء استفاده از قدرت، درماندگی، سردرگمی و دیگر موارد را از خود بروز دهند. موقعیت های آسیب زایی که باعث بروز علائم پس از ضربه در افراد می شود به نوعی است که این علائم از فردی به فرد دیگر کاملا متفاوت است و نمی توان یک نوع مشخصی را برای آن نام برد به عبارت دیگر می توان گفت که این بیماری یک  رویکرد کاملا ذهنی است و باید از جوانب مختلف آن را بررسی کنند.

مراحل تروما به چند دسته تقسیم می شود؟

اگر برایتان سوال به وجود آمده است که این بیماری در چند مرحله طبقه بندی می شود باید گفت که سه نوع اصلی تروما وجود دارد که این سه نوع به صورت حاد، مزمن یا پیچیده در نظر گرفته می شود. برای هر یک از این موارد دسته بندی و درجات مختلفی در نظر گرفته شده است که افراد را با توجه به شرایط آن ها در این دسته ها طبقه بندی می کنند.

به عنوان مثال ترومای حاد ناشی از یک حادثه و رویداد ناگوار در زندگی افراد به حساب می آید که اگر فردی در برابر حادثه های پیش بینی نشده قرار گرفته باشد، در این دسته طبقه بندی می شود. ترومای مزمن مانند خشونت های خانگی، آزار و اذیت های طولانی مدت به حساب می آید که اگر این رفتارها به صورت مداوم در زندگی فرد انجام شود، آن ها را در این زیر گروه قرار می دهند و اما ترومای پیچیده شامل آن دسته از افرادی است که در معرض رویدادهای آسیب  زا متنوع و متعددی که اغلب ماهیت تهاجمی و بین فردی دارد گفته می شود.

تروماهای اولیه ای نیز وجود دارند که در دسته مراحل تروما طبقه بندی می شود که بیشتر این مورد در کودکان که در سن یک تا شش سالگی هستند صورت می گیرد. گفته می شود در چنین شرایط و سن و سال های این دسته از افراد ممکن است انواع مختلفی از تروما را تجربه کنند که این موارد عبارت اند از:

بلاهای طبیعی؛

• سوء استفاده جنسی؛
• آزار جسمی؛
• خشونت های خانوادگی؛
• آسیب های پزشکی، بیماری یا دیگر موارد؛
• خشونت های جامعه؛
• غفلت و محرومیت؛
• دوه های آسیب پذیر؛
• قربانی جنایت؛
• آدم ربایی؛
• تصادفات؛
• خشونت های مدرسه ای؛
• ضرر و زیان؛
• از دست دادن و دیگر موارد است.

تحقیقاتی که انجام داده اند متوجه شدند که کودکان به دلیل رشد سریع مغزشان در برابر تروما بیشتر از سنین دیگر آسیب پذیر هستند و از آنجایی که مغز کودکان در برابر استرس بیشتر مورد آسیب قرار می گیرد بخاطر همین سبب فعال شدن بیشتر هورمون های ترس در مغز آن ها می شود. اگرچه استرس بخش طبیعی زندگی هر فردی به حساب می آید اما هنگامی که کودکی در معرض آسیب های مزمن مانند سوء استفاده یا بی توجهی قرار می گیرد سبب می شود که مغز کودکان در چنین حالات و الگوهایی ثابت باقی بماند و سبب افزایش مراحل تروما در ذهن آن ها شود.

نکته ای که باید در این مورد به آن توجه کنید این است که باقی ماندن کودکان در چنین شرایطی می تواند عملکرد عاطفی، رفتاری و شناختی کودکان را که به منظور حفظ و ارتقای بقای آن ها است را تغییر دهد و همین موضوع به مرور زمان سبب تغییر قابل چشم گیری در رفتار، رشد عاطفی، سلامت روانی و جسمی شخصیت آن ها در آینده نیز شود.

مراحل تروما به چه صورت خود را نشان می دهد؟

همانطور که گفتیم مراحل تروما می تواند در موارد و ویژگی های مختلفی در هر فرد ظاهر شود اما می تواند این علائم را به صورت یکسان خود را نشان دهد. برای اینکه شناخت کامل تری در مورد این مراحل به دست بیاورند علائم و واکنش هایی که به وجود می آید را در دسته های مختلف طبقه بندی کردند که این موارد شامل واکنش های زیر است.

علائم عاطفی:

• ناراحتی؛
• خشم؛
• انکار؛
• ترس؛
• شرمندگی؛
• غمگینی؛

که این موارد ممکن است به رفتارهای زیر منجر شود:

• کابوس ها؛
• بی خوابی؛
• مشکل در روابط؛
• طغیان های عاطفی؛
• تغییر عکس العمل و رفتارها.

 در برخی شرایط و واکنش های شدیدتر ممکن است افراد از خود علائم فیزیکی را بروز دهند که این واکنش ها شامل:

• حالت تهوع؛
• سرگیجه؛
• الگوهای تغییر خواب؛
• تغییرات در اشتها؛
• سر درد؛
• مشکلات گوارشی.

در برخی شرایط هم وجود دارد که شدت تروما افراد آنقدر زیاد است که ممکن است اختلالات روانی را از خود بروز دهند. این اختلالات شامل موارد زیر است:

• افسردگی؛
• اضطراب؛
• اختلالات تجزیه ای:
• مشکلات سوء استفاده از مصرف مواد و دیگر موارد.

اختلال استرس حاد در مقابل اختلال استرس پس از سانحه یکی از مواردی است که در این دسته طبقه بندی می شود. می توان گفت که هر فرد آسیب دیده به اختلالات استرس پس از سانحه مواجه نمی شود و ممکن است در برخی شرایط دیگر افراد علائم بالا را از خود نشان دهند اما پس از گذشت چند هفته این موارد خود به خود از بین برود و دیگر نیازی به درمان آن ها نداشته باشند.

اما برخی از علائم وجود دارد که بیش از یک ماه در فرد باقی می ماند و به طور جدی روی توانایی عملکرد، تصمیم گیری و افکار افراد تاثیر می گذارد. واکنش ها و موارد زیادی از مراحل تروما در افراد وجود دارد که به شکل های مختلفی خود را به نمایش می گذارد در بسیاری از افراد ممکن است این مراحل تا ماه ها خود را نشان ندهد اما در دیگر افراد ممکن است واکنش های شدید تروما تا پایان عمر همراه آن ها باشد و با آن دست و پنجه نرم کنند.

در برخی شرایط دیگر نیز این علائم آن قدر شدید و زیاد هستند که ممکن است فرد را وادار به خودکشی کند به خاطر همین اگر فردی دچار ترومای حاد و شدید است بهتر است آن ها را هر چه سریع تر با مشاورین بالینی رو به  رو کنید.

۵ مراحل تروما که از ابتدا در فرد شکل می گیرد

اگر از هر فردی در مورد ۱۱ سپتامبر بپرسید، می توانند واکنش های متفاوت و هم مسیری را نسبت به یکدیگر نشان دهند. به این دلیل می گوییم که می تواند واکنش آن ها هم مسیر باشد زیرا در آخر پاسخ آن ها فرآیند هایی مانند غم، اندوه، استرس و دیگر موارد را در بر می گیرد.

به خاطر همین پس از اتفاق افتادن یک حادثه پیش بینی نشده و غم انگیز افراد برای اینکه بتوانند با آن حوادث و مشکلات خود را آرام کنند ممکن است مراحل تروما را در زندگی خود تجربه کنند. این مراحل شامل پنج طبقه است و ممکن است هر فردی از ابتدا همه این موارد را تجربه کند. این مراحل شامل:

• انکار؛
• عصبانیت؛
• چانه زدن؛
• افسردگی؛
• پذیرش است که هر کدام از این موارد ویژگی های منحصر به فرد و خاص خودش را در بر می گیرد.

انکار: قطعا این موضوع را در زندگی خود تجربه کرده اید که پس از رخ دادن برخی حوادث ناگوار شروع به انکار کردن اتفاقات می کنید و با خود می گویید که “نمی تواند این اتفاق رخ داده باشد”. این موضوع یکی از موارد پایه و اصلی ترین مراحلی است که در درجه اول هر فردی می تواند تحربه کند و مغز برای پیدا کردم آرامش سعی در انکار کردن اتفاقات رخ داده می کند.

عصبانیت: در مرحله دوم واکنشی که می تواند افراد از خود به نمایش بگذارند عصبانیت است. هنگامی که فردی دچار مشکل می شود از شدت ناراحتی شروع به عصبانیت در مورد اتفاق رخ داده می کنند و به خود می گویند “چرا باید این اتفاق بیفتد؟” به دلیل باور نکردنی بودن موضوع و شرایط، مغز انسان شروع به واکنش های شدید و مقابله ای در مورد اتفاقات رخ داده می کند به خاطر همین عصبانیت موردی است که در درجه دوم از افراد به نمایش گذاشته می شود.

چانه زدن: این مرحله مانند رفتارهای بسیاری از کودکان است در هنگامی که خواستار چیزی هستند قول های تو خالی می دهند! چانه زدن معمولاً یکی از روش هایی است که افراد برای به دست آوردن موارد و اتفاقات از دست رفته شان از آن  بهره می گیرند و جملاتی مانند ” قول می دهم اگر فقط این اتفاق بیفتد دیگر دست به انجام این کار نمی زنم” از خود بروز می دهند.

افسردگی: یکی از خطرناک ترین و شدیدترین موردی که ممکن است افراد در مراحل تروما در آن گیر کنند افسردگی به حساب می آید. در این مورد فرد در مرحله انکار و باور کردن شرایط به صورت همزمان گیر می کند و در یک تاریکی مطلق فرو می رود و به خاطر پیدا کردن آرامش و باور نکردن مسائل در آن تاریکی باقی می ماند. به خاطر سریع رخ دادن واکنش ها و اتفاقات ناراحت کننده فرد نمی تواند همه این موارد را با یکدیگر تطبیق کند و به همین دلیل ممکن است واکنشات افسردگی و ناراحتی های طولانی مدت را در فرد بروز دهد .

پذیرش: آخرین مرحله ای که در تروما افراد از خود نمایش می دهند پذیرش اتفاقات رخ داده است و در این مرحله افراد می دانند که دیگر چاره ای جز پذیرفتن آن اتفاقات را ندارند. به همین دلیل تلاش می کنند که بتوانند با سختی های موجود کنار آمده و شرایط را بپذیرند. البته جا دارد به این موضوع اشاره کرد که پذیرفتن در هر فردی ممکن است مدت زمان های مشخص و متفاوتی را نسبت به یکدیگر داشته باشد و به طوری است که یک فرد پس از گذشت چند ماه می تواند دوباره خود را بازیابی کند اما فرد دیگری به دلیل حوادث اتفاق افتاده در زندگی اش حتی سال ها نمی تواند این حوادث را بپذیرد.

به عبارت دیگر می توان گفت که هر کدام از ما با سرعت خاصی به سمت پذیرفتن واکنش ها پیش می رویم. متاسفانه روند پیشرفت پذیرش به صورت یک خط مستقیم نیست و افراد مدت زمان زیادی را بین مراحل انکار و افسردگی به عقب و جلو می روند و در این مسیر گیر می کنند. اما در واقع این شرایط وجود دارد که ممکن است جوری رفتار کنیم که انگار اتفاقی رخ نداده است و همه چیز مانند قبل پیش می رود.

مشکلات حافظه هم در مراحل تروما مشاهده شده است و این مورد به این معنی است که فرد با داشتن احساسات پراکندگی، سرگردانی، ناتوانی در تمرکز و دیگر موارد نمی تواند فعالیت های روزانه خود را انجام دهد و با مشکلات زیادی در مورد تصمیم گیری و انتخاب مسائل رو به رو می شود. از آنجایی که مغز انسان ها مسئولیت وسیع و گسترده ای در مورد احساسات، رفتار، تصمیم گیری ها و دیگر مراحل دارد و بخاطر همین مراحل تروما هم با واکنش های مغزی انسان درگیر است و ممکن است تحریک پذیری، بی قراری، احساس خشم، اندوه، رنجش، بی حسی و دیگر موارد را از خود بروز دهد.

اگر فردی دچار تروما و واکنش های شدید آن شده باشند، همانطور که می دانید به دلیل شدت بالای این واکنش ها و همچنین بروز افسردگی فرد تمایل به تنهایی و گوشه گیری دارد. به خاطر همین به مرور زمان افراد از برقراری ارتباط با دیگران، در اجتماع بودن، معاشرت و دیگر موارد جلوگیری می کنند. به خاطر همین گوشه گیری نیز که جزء مراحل تروما در دسته افسردگی طبقه بندی می شود افراد با اتخاذ این مورد سبب می شوند که به بیماری خود شدت بیشتری بخشند  و دیرتر در این مسیر بهبود یابند.

در مان تروما به چه صورت است؟

اگر شما دچار این بیماری شده اید، ممکن است از خود  بپرسید که چه مراحل و روش هایی صورت می گیرد که بتوانید این بیماری را درمان کنید؟ در پاسخ به این سوال باید گفت همانطور که در بالا به آن اشاره کرده ایم به دلیل وجود واکنش های متفاوت از افراد درمان های متعدد و زیادی نیز برای مراحل تروما وجود دارد.

به همین خاطر در درجه اول مشاورین بالینی به میزان شدت بیماری شما نگاهی می اندازند و سپس با توجه به درجه بیماری شما شروع به ارائه راهکار و درمان می کنند. اما اگر بخواهیم درباره یکی از پیشرفته ترین روش های درمانی این بیماری صحبت کنیم، می توان درمان پروتکل ایمنی و صدا را معرفی کرد که در این روش از سیستم شنوایی ارتباط مستقیمی با سیستم عصبی برقرار می کنند و به واسطه همین مورد توانایی مغز و بدن را برای پیدا کردن حالت آرامش و ایمنی تنظیم می کنند.

کلام آخر

اتفاق افتادن حوادث ناگوار و ناراحت کننده یکی از شرایط زندگی و مسیرهای هر فردی به حساب می آید که در زندگیشان تجربه می کنند. همانطور که می دانید رخ دادن این اتفاقات بخشی از زندگی است و شما نمی توانید با آن مقابله کنید و باید آن ها را پذیرفته و بتوانید پس از آن به زندگی خود ادامه دهید. شدت و میزان این ناراحتی ها در زندگی هر فردی می تواند متفاوت باشد به خاطر همین افراد پس از مواجه شدن با این مشکلات در زندگی خود واکنش های متفاوتی را نیز از خود به نمایش می گذارند که در ابتدا همه افراد شروع به انکار کردن مسائل و اتفاقات رخ داده شده هستند و به دلیل باور نکردن موارد نمی توانند به خوبی و در آرامش با آن ها کنار بیایند.

در برخی شرایط با توجه به احساسات و عملکرد های مغز هر فردی واکنش های متفاوتی را نیز ارائه می دهند و از آنجایی که برخی حوادث برای افراد می تواند بسیار مهم و ارزشمند باشد افراد نمی توانند آن ها را به راحتی درک کنند و با آن کنار بیایند به خاطر همین با بیماری تروما مواجه می شوند که در این مسیر درک کردن این شرایط برای آن ها سخت است. تشخیص مراحل تروما با توجه به داشتن واکنش های متفاوت می تواند کمی سخت و دشوار باشد بخاطر همین بهتر است برای تشخیص آن به پزشک مراجعه کنید.

در بالا در مورد مراحل تروما صحبت کرده ایم که شما پس از خواندن این مطالب اکنون متوجه این مراحل شده و پس از دریافت شدت و میزان بیماری خود می دانید باید چه کاری انجام داده و حتی می توانید به مشاوره مراجعه کنید.

منبع: